Sjßlfs■rˇun

Sjßlfs■rˇun

A­ gerast framkvŠmdastjˇri
Stjˇrnun Ý raun
A­ gerast frumkv÷­ull
A­ nß ßrangri
Mist÷k
┴hŠtta
Hugsa­u eins og frumkv÷­ull
Markmi­ og ߊtlanir
Hvernig lŠrir ma­ur?
A­ hafa stjˇrn ß streitunni

A­ gerast framkvŠmdarstjˇri

Eitt a­al ßhyggjuefni­ sem fˇlk stendur frammi fyrir ■egar ■a­ hyggur ß fyrirtŠkjarekstur er hvort ■a­ geti stjˇrna­ honum. Ůekktir frumkv÷­lar virka mj÷g hŠfir, sjßlfs÷ruggir og farsŠlir. Ekki er nˇg me­ a­ ■eir lÝti ˙t fyrir a­ vita hva­ ■eir eru a­ gera heldur finnst manni a­ ■eir hafi alltaf vita­ ■a­. Flestir er hyggja ß fyrirtŠkjarekstur eru hins vegar oft stressa­ir, hrŠddir og ˇvissir, og me­ rÚttu, ■ar sem ■a­ er stˇr ßkv÷r­un a­ leggja ˙t Ý fyrirtŠkjarekstur. Ůa­ er hins vegar vert a­ hafa ■a­ Ý huga a­ ÷llum frumkv÷­lum lÝ­ur eins ß­ur en lagt er Ý hann ■annig a­ ˙ ert ekki einn ß bßti.

Flestir hafa litla stjˇrnunarreynslu ■egar hafist er handa en ■eir bŠta ■a­ upp me­ krafti og ßhuga ß ■vÝ a­ lŠra ■a­ sem ■eir ekki kunna, og eins eru margir drifnir ßfram af vŠntingum um a­ nß ßrangri. Fˇlk ver­ur gˇ­ir stjˇrnendur me­ tÝ­ og tÝma, ■a­ vex Ý starfi eftir ■vÝ sem fyrirtŠki­ vex og dafnar.

Reynslan sřnir a­ ■˙ ■arft ekki nau­synlega a­ vera reyndur stjˇrnandi ■egar ■˙ byrjar, en ■˙ ■arft engu a­ sÝ­ur a­ hafa gˇ­a hugmynd um ■a­ sem ■˙ ■arft a­ lŠra og vera tilb˙inn til a­ mŠta ■eim ■rautum sem kunna a­ bÝ­a ■Ýn ß veginum.

Stjˇrnun Ý raun

A­ gerast frumkv÷­ull

A­ nß ßrangri

Fßar vi­skiptahugmyndir eru algj÷rlega nřjar og hafa ekki veri­ reyndar ß­ur. ŮvÝ er mj÷g lÝklegt a­ reksturinn sem ■˙ hyggst koma ß laggirnar sÚ Ý samkeppni vi­ ÷nnur fyrirtŠki, sum hver sem hafa veri­ lengi Ý rekstri og gengi­ vel. A­ nß vi­skiptum frß slÝkum fyrirtŠkjum er ekki au­velt, ■annig a­ mikilvŠgt er fyrir ■ig a­ hugsa hvernig ■˙ og fyrirtŠki­ ■itt geti­ gert ykkur sÚrst÷k. Hva­ gŠti sannfŠrt vi­skiptavini um a­ koma frekar til ykkar? Hva­ fŠr ■ß til a­ kaupa og koma aftur?

Svari­ hefst hjß ■Úr. ═ byrjun endurspeglast ■˙ Ý fyrirtŠkinu og ■vÝ er mikilvŠgt a­ ■˙ takir vel ß ■eim mßlum sem upp koma. Hugsa­u um hverjir eru ■Ýnir helstu hŠfileikar og hvernig ■˙ getur nřtt ■Úr ■ß til a­ gera fyrirtŠki­ sÚrstakt. Gott er a­ gera einnig lista yfir veikleika ■Ýna og Ýhuga hvernig ■eir geta haft ßhrif ß reksturinn. En ekki hafa ßhyggjur, ef ■ig skortir eitthva­ ß vissum svi­um er ■a­ a­eins merki um a­ ■˙ ■arft a­ efla ■ig.

M÷gulegt er a­ skipta ferlinu ß­ur en ■˙ hefst handa vi­ a­ reka fyrirtŠki Ý fj÷gur stig og ekki er ˇlÝklegt a­ ■˙ sÚrt staddur ß einu ■eirra:

1. Enn a­ hugsa
   ┴ ■essu stigi ertu ekki byrja­ur a­ framkvŠma og ert a­eins a­ hugsa um ■a­. A­ hefja fyrirtŠkjarekstur Ý huganum, jafnvel oft, vekur margar spurningar? Ătti Úg a­ fara ˙t Ý fyrirtŠkjarekstur? Yr­i Úg hamingjusamari? Hvernig fyrirtŠki Štti Úg a­ setja ß laggirnar? Hef Úg ■a­ sem til ■arf? Misjafnt er hversu lengi fˇlk er ß ■essu stigi, sumir staldra stutt vi­ hÚr en a­rir velta hlutunum fyrir sÚr jafnvel svo ßrum skiptir. ═ raun eru margir sem aldrei fara lengra heldur en a­ lßta sÚr dreyma.
2. Af sta­
   Ůetta stig hefst ■egar ■˙ ert farinn a­ taka upp sÝmann, kaupa bˇk e­a leita ß netinu eftir frekari upplřsingum. Ů˙ ert enn a­ kanna hvort ■etta sÚ raunhŠfur m÷guleiki fyrir ■ig en ■etta ver­ur raunverulegra me­ hverjum deginum og ■ig langar a­ sjß hva­ ver­ur. Gott er a­ halda kraftinum me­ ■vÝ a­ setja sÚr einhver markmi­, ■.e. hva­ ■˙ ■arft a­ gera Štlir ■˙ a­ lßta ver­a af ■vÝ a­ stofna eigi­ fyrirtŠki. Haltu ßfram og sko­a­u mßli­ betur ■vÝ a­ ß ■essu stigi er engin ßhŠtta og ■˙ getur alltaf dregi­ Ý land ef ■Úr lÝst ekki ß blikuna.
3. A­ taka ßkv÷r­un
   ١ ■˙ auglřsir ekki pl÷n ■Ýn ˙t ß vi­ Šttir ■˙ a­ taka ßkv÷r­un um ■a­ hvort ■˙ Štlir a­ lßta ver­a af ■vÝ, ■ar sem ■˙ ert hvort sem er a­ vinna alla ■essa undirb˙ningsvinnu. Eftir a­ ■˙ tekur ßkv÷r­unina ver­ur ■˙ markvissari Ý a­ger­um ■Ýnum og vinnan hefur meiri tilgang ■ar sem ■˙ kemur til me­ a­ gera eitthva­ me­ hana. Settu ■Úr tÝmamarkmi­: HvenŠr Štlar ■˙ ■Úr af sta­? HvenŠr veistu hvort ■etta er vŠnlegt e­a ekki? ┴ hva­a tÝmapunkti stoppar ■˙ ef ■etta lÝtur ekki nŠgilega vel ˙t?
4. A­ byggja upp reksturinn
   N˙ ■egar ■˙ hefur ßkve­i­ a­ fara af sta­ ■arftu a­ ■roska vissa ■Štti me­ sjßlfum ■Úr; lŠra a­ taka ß streitu og pressu, samskiptahŠfileikum og framkomu. M÷gulega ■arftu a­ lŠra meira um rekstur fyrirtŠkja og fjßrmßl en haf­u Ý huga a­ enginn veit allt fyrirfram.
   Gott er a­ vera vel undirb˙inn en ■˙ kemur til me­ a­ lŠra mest ß ■vÝ a­ framkvŠma. Ů˙ ■arft einnig a­ undirb˙a řmsa ■Štti sem ■urfa a­ vera tilb˙nir. Ůar ß me­al er vi­skiptaߊtlun, hvernig ■˙ Štlar a­ fjßrmagna fyrirtŠki­ og hvar ■˙ Štlar a­ vera til h˙sa.

Lokastigi­ er a­ gera allt tilb˙i­ fyrir opnun. N˙ gerast hlutirnir hratt og ■˙ ert or­inn ■inn eigin herra. Draumurinn er or­inn a­ veruleika og ■˙ ert ■egar b˙inn a­ ßorka meiru en ■˙ ßttir von ß.

Streita

Ůa­ a­ komast yfir ˇttann vi­ a­ mistakast getur veri­ ein helsta hindrun Ý vegi ■eirra sem hyggja ß fyrirtŠkjarekstur og veldur ■vÝ a­ margir hika. Ef ■˙ ert ekki viss um hvort ■˙ ßtt a­ fara ˙t Ý fyrirtŠkjarekstur vegna slÝks ˇtta Šttir ■˙ a­ lesa ßfram.

Mist÷k

Helsti ˇtti ■eirra sem Štla sÚr a­ fara ˙t Ý fyrirtŠkjarekstur er vi­ ■a­ a­ dŠmi­ gangi ekki upp og allt mistakist. Ůessi ˇtti veldur ■vÝ a­ margir fara aldrei af sta­ og s÷mulei­is ■vÝ a­ sumir sem fara af sta­ eru Ý st÷­ugu stresskasti.

Ůessi ˇtti er ekki ßstŠ­ulaus ■ar sem m÷rg fyrirtŠki renna ˙t Ý sandinn, sÚr Ý lagi ß fyrstu ßrunum. Erlendar t÷lur sřna a­ meirihluta fyrirtŠkja hefur veri­ loka­ innan fimm ßra frß stofnun. Ůess ber ■ˇ a­ gŠta a­ ÷ll ■essi fyrirtŠki hafa ekki or­i­ gjald■rota, ■eim hefur a­eins veri­ loka­.

١ a­ reynsla margra frumkv÷­la sřni a­ ■a­ er ekki au­velt a­ stofna fyrirtŠki ■ß er řmislegt sem ■˙ getur gert til a­ minnka hŠttuna ß ■vÝ a­ illa fari. Ůeir ■rÝr ■Šttir sem lÝklegastir eru til ■ess a­ draga ˙r hŠttu eru:

1. Stefndu hßtt
   Ůau fyrirtŠki sem stefna a­ ■vÝ a­ vaxa strax frß byrjun vir­ast eiga meiri m÷guleika ß ■vÝ a­ lifa af. Ůannig a­ ef ■˙ hefur vonir um a­ vaxa og gˇ­a framtÝ­arsřn eru lÝkur ■Ýnar betri. Settu fram vel Ýgrunda­a framtÝ­arsřn um hva­ ■˙ vilt a­ fyrirtŠki­ ■itt ver­i og stefndu a­ ■vÝ frß fyrsta degi, ■ˇ svo a­ ■vÝ markmi­i ver­i ekki nß­ strax Ý byrjun.
2. Vertu tilb˙inn
   Frumkv÷­lar sem gefa sÚr tÝma til a­ kynna sÚr og lŠra um fyrirtŠkjarekstur eru mun lÝklegri til a­ nß ßrangri. ŮvÝ Šttir ■˙ strax Ý fyrstu skrefunum a­ vinna Ý ■vÝ a­ efla ■ekkingu ■Ýna ß fyrirtŠkjarekstri og halda ■vÝ ßfram eftir a­ ■˙ ert kominn ˙t Ý rekstur. FyrirtŠki­ ■itt Štti alltaf a­ vera a­ undirb˙a nŠsta skref Ý ■rˇun og vexti.
3. Stjˇrna­u fjßrmßlunum
   Ůa­ sem rÝ­ur m÷rgum fyrirtŠkjum a­ fullu er a­ ■ar er ekki nŠgileg stjˇrn ß kostna­i og a­ lokum er ekki til fjßrmagn fyrir honum. Margt getur legi­ a­ baki ■essu, t.d. ■a­ a­ salan gengur ekki sem skildi, varan/■jˇnustan er ekki samkeppnishŠf. Gˇ­ fjßrmßlastjˇrnun getur komi­ fyrirtŠkjum ˙t ˙r erfi­leikum ß­ur en slŠm sta­a rÝ­ur ■eim a­ fullu.

FŠst okkar hafa mikla reynslu Ý fjßrmßlastjˇrnun og suma hryllir vi­ t÷lum ■annig a­  ■a­ er skiljanlegt af hverju margir frumkv÷­lar lßta fjßrmßlin sitja ß hakanum. Ůegar ■˙ Štla­ir ■Úr a­ ver­a frumkv÷­ull ■ß sßstu ■ig ekki fyrir ■Úr a­ svitna yfir bˇkhaldinu, skrapa saman peningum fyrir reikningum og fylla ˙t vir­isaukaskattskřrslur. En ■ˇ a­ ■etta kunni a­ vera erfitt og sumum lei­igjarnt, ■ß er ■etta grÝ­arlega mikilvŠgur ■ßttur eigi fyrirtŠki­ ■itt a­ lifa af. Ů˙ ver­ur ■vÝ a­ ganga ˙r skugga um a­ ■˙ hafir nŠgilegan tÝma og ■ekkingu til a­ sinna ■essu og ef ekki ■˙ ■ß hver?

Ůa­ tryggir ekki ßrangur a­ einblÝna ß ■essa ■rjß punkta hÚr a­ ofan. Margt getur sn˙ist gegn ■Úr og valdi­ ■vÝ a­ rekstur ■inn gangi ekki, en me­ ■vÝ a­ sko­a ■essa punkta vel getur ■˙ Ý ■a­ minnsta sÚ­ til ■ess a­ fyrirtŠki­ ■itt lendi ekki Ý vandrŠ­um a­ ßstŠ­ulausu. Me­ ■vÝ a­ auka ■ekkingu ■Ýna og sjß til ■ess a­ fjßrmßlin sÚu Ý gˇ­um h÷ndum ertu vel ß veg kominn me­ a­ lßta draum ■inn rŠtast.

┴hŠtta

Eins og fram hefur komi­ ■ß er viss ßhŠtta fˇlgin Ý ■vÝ a­ hefja rekstur, ekki sÝst s˙ a­ reksturinn gangi ekki. Vert er a­ hafa Ý huga a­ fyrirtŠkjarekstur ■arfnast ekki yfirnßtt˙rulegra krafta heldur dugna­ar og ßrŠ­is.

┴­ur en ■˙ leggur af sta­ Ý fyrirtŠkjarekstur er mikilvŠgt fyrir ■ig a­ meta ßhŠttuna sem fˇlgin er Ý ■vÝ a­ fara af sta­. ┴hŠttuna fyrir ■ig fjßrhagslega, fyrir st÷­u ■Ýna, heilsu, ßnŠgju og sjßlfsßlit. Ef illa fer getur ■a­ haft veruleg ßhrif ß samband ■itt og fj÷lskyldunnar. Ůrßtt fyrir a­ ßhŠttan sÚ raunveruleg lßttu hana ekki stoppa ■ig heldur reyndu a­ meta hana.

RŠddu hlutina vi­ fj÷lskyldu og vini. Sumir munu eflaust hvetja ■ig ßfram me­an a­rir letja ■ig. ═ raun getur engin teki­ lokaßkv÷r­unina nema ■˙, en hana ver­ur ■˙ a­ taka me­ tilliti til ■ess hvort ßhŠttan sÚ ■ess vir­i. Ůa­ gerir ■˙ me­ ■vÝ a­ greina hverjir eru helstu ßhŠttu■Šttirnir og hver breytingin ß ■eirri ßhŠttu ver­ur mi­a­ vi­ ■a­ sem ■˙ ert a­ gera Ý dag.

Ů˙ ver­ur a­ reyna a­ gera kalt mat. Hva­a ßhŠttu ert ■˙ ekki tilb˙inn a­ taka? Hversu lÝklegt er a­ ■˙ ■urfir a­ taka ■ß ßhŠttu og hvernig er m÷gulegt a­ for­ast hana? Hversu mikil ■arf ßhŠttan a­ vera til a­ ■˙ takir hana ekki? Hversu lÝtil mß ßhŠttan vera til a­ ■˙ slßir til?

Fjˇrir ßhŠttu■Šttir

Algengt er a­ eftirfarandi fjˇrir ■Šttir ver­i til ■ess a­ fˇlk mikli fyrirtŠkjarekstur fyrir sÚr og sleppi ■vÝ jafnvel a­ fara ˙t Ý hann. En ß­ur en ■˙ lŠtur ■essa ■Štti stoppa ■ig Ý ■vÝ sem ■ig langar a­ gera er vert a­ kynna sÚr ■ß betur.

1. Fjßrmßl
   Vi­ ■ekkjum ■a­ ÷ll a­ ■a­ getur veri­ erfitt a­ afla peninga og ef fyrirtŠkjareksturinn gengur ekki sem skildi ■ß kemur ■a­ til me­ a­ koma verst ni­ur ß ■Ýnum eigin fjßrmßlum, h˙si ■Ýnu og sparifÚ, og jafnvel framtÝ­artekjum. Reynslan hefur hins vegar sřnt ■a­ a­ eftir ■vÝ sem nŠr kemur stofnun fyrirtŠkis reynist oft au­veldara a­ fß fÚ inn Ý fyrirtŠki­. Auk ■ess kemst fj÷ldi fyrirtŠkja ß laggirnar me­ litlum tilkostna­i.
   Gˇ­ fjßrmßlastjˇrnun getur dregi­ ˙r ßhŠttu ■annig ■˙ skalt lesa ■Úr til um fjßrmßlastjˇrnun, bˇkfŠrslu, fjßrhagsߊtlanir og hva­eina sem ■˙ kemst yfir um fjßrmßlastjˇrnun.
2. Hugmyndin
   Margir stoppa vi­ hugmyndina ■ar sem ■eir telja a­ h˙n sÚ ekki nˇgu gˇ­. Ef svo er ■ß er vel m÷gulegt a­ breyta e­a a­laga hugmyndina ■annig a­ h˙n eigi betri m÷guleika. Hver sem hugmynd ■Ýn er ■ß er a­al mßli­ a­ lßta hana virka og ■a­ er řmislegt sem ■˙ getur gert til ■ess a­ auka lÝkurnar ß ■vÝ a­ svo ver­i.
3. Stjˇrnun
   Ůa­ sem flestir frumkv÷­lar sjß Ý hyllingum er a­ ver­a sinn eigin herra en margir efast ■ˇ um hvort ■eir sÚu hŠfir stjˇrnendur. Ekki hafa of miklar ßhyggjur af ■vÝ - ■etta lŠrist eftir ■vÝ sem ■˙ ÷­last meiri reynslu. Stjˇrnendur eigin fyrirtŠkja sem střra fyrirtŠkjum sÝnum eins og ■eir hafi aldrei gert anna­, hafa ekki alla tÝ­ veri­ ■annig, ■eir hafa lŠrt af reynslunni og af mist÷kum sÝnum.
   A­ stjˇrna eigin fyrirtŠki er yfirleitt einfaldara Ý byrjun en margur kann a­ hyggja ■ar sem nřstofnu­ fyrirtŠki eru yfirleitt litlar stjˇrnunareiningar. Ekki lßta ■a­ ß ■ig fß ■ˇ stjˇrnunin kunni a­ vir­ast meiri en ■˙ rŠ­ur vi­. Reyndu a­ takast ß vi­ ■etta verkefni me­ ■vÝ a­ taka a­eins eitt skref Ý einu, skiptu stˇrum verkefnum ni­ur Ý verk■Štti og settu ■Úr markmi­ fyrir hvern verk■ßtt.
4. Sjßlfs÷ryggi
   Skortur ß sjßlfs÷ryggi er m÷rgum fj÷tur um fˇt Ý byrjun. Sjßlfs÷ryggi byrjar me­ bjartsřni. Margir frumkv÷­lar sjß tŠkifŠri sem a­rir sjß ekki og ver­a ■vÝ a­ sannfŠra a­ra um ßgŠti tŠkifŠrisins. Til ■ess ■arf oft mikla bjartsřni.

Hugsa­ur eins og frumkv÷­ull

Hva­a ßhŠtta getur veri­ fˇlgin Ý ■vÝ a­ gera ekkert og hvernig er h˙n samanborin vi­ ßhŠttuna vi­ a­ stofna fyrirtŠki? Reyndu a­ skilgreina hva­a ˇkostir eru vi­ ■a­ a­ gera ekkert.

Ef heildarßhŠttumat ■itt ß fyrirtŠkisrekstrinum hefur ekkert breyst er ef til vill kominn tÝmi til a­ horfast Ý augu vi­ ■a­ a­ ■˙ ert ekki frumkv÷­ull Ý ■Úr. Ůrßtt fyrir a­ ■˙ getir vel hugsa­ ■Úr a­ vera ■inn eigin herra ■ß er skammtÝmakostna­urinn og ßhŠttan of mikil.

Markmi­ og ߊtlanir

FyrirtŠki sem gera gˇ­ar ߊtlanir eru lÝklegri til a­ vaxa og nß ßrangri, ■annig a­ ■egar ■˙ hefur teki­ ßkv÷r­un um a­ stofna fyrirtŠki ■ß skaltu fara a­ gera ߊtlanir. En ■a­ er ekki nˇg a­ skipuleggja a­eins reksturinn, ■˙ ■arft einnig a­ skipuleggja sjßlfan ■ig og gera ■Ýnar persˇnulegu ߊtlanir. Ů˙ ■arft a­ setja ■Úr markmi­ og tÝmaramma sem ■˙ Štlar til a­ nß ■essum markmi­um.

═ byrjun er gott a­ setja sÚr skammtÝmamarkmi­, markmi­ til 2-3 mßna­a, og stefna a­ ■vÝ a­ lj˙ka ■eim ß tilskildum tÝma. SkammtÝmamarkmi­ ■Ýn kunna a­ vera hluti a­ stofnun fyrirtŠkis e­a ■au geta sn˙ist um a­ auka fŠrni ■Ýna ß­ur en til stofnunar fyrirtŠkis kemur.

Persˇnuleg markmi­

Gott er a­ nota t÷flu eins og hÚr a­ ne­an, til a­ skilgreina fimm svi­ sem ■˙ ■arfnast frekari ■ekkingar ß og skilgreina hvar ■˙ ert staddur Ý dag og hvar ■˙ vilt vera sta­settur Ý lok tÝmans. 

Ůa­ sem Úg ■arf a­ vera gˇ­ur Ý:	Sta­setning mÝn n˙:
1.	1.
2.	2.
3.	3.
4.	4.
5.	5.

Taflan hjßlpar ■Úr vi­ a­ finna hvar er mismunur milli ■ess sem ■˙ ■arft a­ vera gˇ­ur Ý og ■ess sem ■˙ kannt Ý dag. Ef ■˙ ■arft til dŠmis a­ vera gˇ­ur s÷luma­ur til a­ vi­skiptahugmynd ■Ýn gangi eftir, en hefur enga reynslu ß ■vÝ svi­i ■ß er ■a­ augljˇslega svi­ sem ■˙ ■arft a­ bŠta ■ig Ý.

Fyrir hverja af ■eim fimm ■ßttum sem ■˙ skilgreindir hÚr a­ framan getur ■˙ spurt ■ig:  

Hef Úg grunn■ekkingu ß ■essu svi­i? 

Skil Úg hvernig ■etta virkar Ý praktÝk?

Get Úg gert ■etta sjßlfur?

SkammtÝmamarkmi­ ■Ýn Šttu a­ fŠra ■ig nŠr ■vÝ a­ geta svara­ ■essum ■remur spurningum jßtandi.

Markmi­ fyrirtŠkisins

Gott er a­ gera s÷mu Šfinguna fyrir fyrirtŠki­ og skilgreina ■ß fimm ■Štti sem ■a­ ■arf a­ vera fram˙rskarandi Ý. 

Ůa­ sem fyrirtŠki­ ■arf a­ vera fram˙rskarandi Ý:	Sta­setning ■ess n˙:
1.	1.
2.	2.
3.	3.
4.	4.
5.	5.

 Hvernig lŠrir ma­ur?

HŠgt er a­ skipta lŠrdˇmi ni­ur Ý nokkur mismunandi nßlganir.

• ReynslulŠrdˇmur ľ ■eir sem lŠra me­ ■vÝ a­ gera hlutina, hafa gaman af ■vÝ a­ prˇfa nřja hluti og lÝkar illa a­ lesa of mikil frŠ­i.
• RaunsŠislŠrdˇmur ľ ■eir sem kjˇsa a­ lŠra grundvallaratri­in hjß sÚrfrŠ­ing og byggja sÝ­an ß ■vÝ me­ eigin tilraunum. Vilja ekki ey­a tÝma Ý eitthva­ sem skilar sÚr ekki strax.
• FrŠ­ilŠrdˇmur ľ ■eir sem lesa fyrst lei­beiningarnar og kynna sÚr grundvallarhugt÷k. Vilja ekki stinga sÚr Ý dj˙pu laugina.
• FylgnilŠrdˇmur ľ ■eir sem fylgjast fyrst me­ einhverjum til a­ sjß hva­ og hvernig ß a­ gera hlutinn. 

Hver og einn lŠra ß mismunandi hßtt ■annig a­ notastu vi­ a­fer­ina ■Úr ■ykir best. Vert er ■ˇ a­ hafa Ý huga a­ lÝklegt er a­ ß lei­ ■inni sem frumkv÷­ull ■urfir ■˙ ß ÷llum ■essum a­fer­um a­ halda til a­ ÷­last ■ß fŠrni og ■ekkingu sem ■˙ ■arfnast. Til a­ for­ast mist÷k, hlřddu ■ß vel ß fˇlki­ sem hefur gert ■a­ sama ß­ur.

Haf­u eftirfarandi upplřsingaveitur Ý huga:  

• Nßmskei­, fyrirlestra, fundir.  
• BŠkur, bl÷­, greinar, skřrslur. 
• Interneti­.  
• Frekari menntun. 
• Rß­gjafa■jˇnusta. 
• UmrŠ­uhˇpar, netverk.
• Hjßlparforrit.
  

Til a­ nß sem bestum ßrangri er best a­ nota kostina hÚr a­ ofan auk ■ess a­ gera eitt e­a allt af eftirfarandi:   

• LŠr­u Ý vinnunni.  
• Leita­u lei­sagnar frumkv÷­uls sem hefur fari­ Ý gegnum ferli­ a­ stofna fyrirtŠki.
• Nřttu ■Úr ■jˇnustu hjßlpara­ila, eins og Impru og atvinnu■rˇunarfÚlaganna.

A­ hafa stjˇrn ß streitunni

Ůa­ a­ koma fˇtunum undir sig Ý eigin rekstri getur teki­ verulega ß, bŠ­i andlega og lÝkamlega. Margir frumkv÷­lar sem standa Ý eigin rekstri finna fyrir mikilli streitu ß vissum tÝmapunktum og ■vÝ er mikilvŠgt a­ huga a­ ■vÝ hvernig hŠgt er a­ hafa stjˇrn ß streitunni. HÚr eru nokkrir punktar um streitu:

1.  Uppspretta streitu
   Streita ß sÚr fyrst og fremst tvŠr uppsprettur:
   
   - Ytri ■Šttir ľ t.d. s÷kum fj÷lskyldu, vina, vinnu og annarra ■eirra hluta sem gera kr÷fur til ■Ýn.
   - Innri ■Šttir ľ streita sem orsakast af vi­br÷g­um ■Ýnum vi­ atbur­um.
   
   Hvernig ■˙ bregst vi­ ßlagi er samblanda vŠntinga ■inna, tilfinninga og vi­horfs. Ef miklar kr÷fur eru ger­ar til ■Ýn, hvort sem ■˙ gerir kr÷furnar e­a a­rir, og ■Úr finnst ■˙ standa illa undir ■eim finnur ■˙ til streitu. 
    
2. Veltu fyrir ■Úr hvernig ■˙ bregst vi­ streitu
   LŠr­u a­ ■ekkja ummerki streitu. Ůa­ er mj÷g persˇnulegt hvernig hver og einn bregst vi­ streitu. Sumir fyllast ÷rvŠntingu og ˇ■olinmŠ­i me­an a­rir ver­a sinnulausir og for­ast ßkvar­anir. Ůa­ sem er hins vegar sameiginlegt me­ ÷llum er a­ allir mikil streita dregur ˙r dugna­i og virkni. Til a­ greina hvenŠr streitan er a­ nß t÷kum ß ■Úr Ýhuga­u tÝmabil sem ■˙ hefur veri­ undir miklu ßlagi:
   
   - Hvernig lei­ ■Úr?
   - Hvernig kom ■a­ fram gagnvart ÷­rum?
   - Hva­a hugsanir fˇru Ý gegnum huga ■Úr?
   - Hva­ ger­ir ■˙?
   - Hvernig komstu fram vi­ a­ra?
   - Hvernig brug­ust ■eir vi­ og hvernig haf­i ■a­ ßhrif ß ■ig?
    
3. Hvernig nŠr ma­ur t÷kum ß streitu?
   Ůa­ fyrsta sem ■˙ Šttir a­ gera ■egar ■˙ finnur fyrir streitu er a­ taka skref til hli­ar, leggja ■a­ sem ■˙ ert a­ gera frß ■Úr og hugsa. Hugsa­u um eftirtalda fjˇra hluti:
   
   - Vinna ■Ýn e­a fyrirtŠki
   - Samb÷nd ■Ýn vi­ a­ra
   - FrÝtÝma ■inn og af■reyingu
   - Heilsu ■Ýna
   
   Leiddu hugann a­ forgangsatri­um ■Ýnum og gildum. Ů˙ getur komist a­ ■eirri ni­urst÷­u a­ ■˙ sÚrt a­ ey­a of miklum tÝma Ý hluti sem skipta litlu mßli m.t.t. forgangsatri­a ■inna og hafir ■vÝ minni tÝma til a­ sinna ■vÝ sem raunverulega skiptir mßli.
    
4. LÚttu ß ■Úr
   Finndu ■Úr lei­ir til a­ minnka ßlag af v÷ldum ytri ■ßtta. Taktu ß smßum en mikilvŠgum mßlefnum. Ůa­ getur hjßlpa­ sÚr Ý lagi ef ytri vandi ste­jar a­ ■Úr sem ■˙ getur lÝti­ gert Ý.
   
   Reyndu a­ draga ˙r streitu vegna innri ■ßtta. S˙ streita getur veri­ a­ v÷ldum vi­horfs, sem er ekki au­breytt, en me­ ■vÝ a­ vera me­vita­ur af hverju h˙n stafar getur ma­ur nß­ betri t÷kum ß henni. Sko­a­u sÚrstaklega vi­horf ■itt gagnvart vinnu, frammist÷­u ■innar og vŠntingar til annarra.
    
5. A­ setja pressu ß sjßlfan sig
   
   - ╔g ver­ a­ klßra ■etta
   - ╔g ver­ a­ gera hlutina vel
   - Ůa­ er ekkert sem Úg get gert
   - ╔g mß ekki lßta neinn sjß hvernig mÚr lÝ­ur
   - ╔g get ekki leita­ hjßlpar
    
6. A­ losa sig undan pressi
   
   - ╔g nřti tÝmann eins vel og Úg get
   - Eg get a­eins gert mitt besta
   - ╔g byrja ß ■vÝ a­ leysa litlu vandamßlin og sÚ hvert ■a­ skilar mÚr
   - Ůa­ er engu a­ tapa me­ ■vÝ a­ rŠ­a lÝ­an sÝna vi­ a­ra
   - Allir leita sÚr hjßlpar einhvern tÝmann, Úg myndi hjßlpa ÷­rum me­ gl÷­u ge­i
    
7. Hl˙­u a­ sjßlfum ■Úr
   Me­ ■vÝ a­ huga vel a­ heilsunni getur ma­ur haft betri stjˇrn ß streitu. Regluleg hreyfing og heilbrigt matarŠ­i eru mikilvŠg til a­ hafa orku og ˙thald Ý daglegt amstur. Eitt ■a­ versta sem ■˙ getur gert er a­ sleppa morgunmat og bor­a en neyta ■ess Ý sta­ kaffis og sŠtinda. 
    
8. HvÝld
   HvÝld ■ř­ir engin vinna ■ˇ svo a­ h˙n ■urfi ekki a­ ■ř­a a­ ■˙ gerir ekki neitt. HvÝld er m.a. tilbreyting frß vinnu en ekki a­ vinna Ý rˇlegu umhverfi. Ůa­ getur dregi­ verulega ˙r streitu a­ sinna ßhugamßlum sÝnum svo lengi sem ■au tengjast ekki vinnunni.
    
9. Samb÷nd
   A­ lokum, huga­u vel a­ samb÷ndum ■Ýnum. Fj÷lskylda ■Ýn og vinir geta veri­ ˇmetanleg hjßlp ■egar hlutirnir ganga erfi­lega og ˙tliti­ er svart. Gef­u ■Úr ■vÝ tÝma til a­ rŠkta sambandi­ vi­ fj÷lskyldu og vini.