Efnatękni verkefni

Magnesķum mįlmur og kķsiloxķš śr ólivķni                

Į įrunum upp śr 1995 voru uppi įform um aš byggja magnesķum mįlm verksmišju į Reykjanesi. Var žį įformaš aš nota skeljasand og sjó sem hrįefni fyrir magnesķum framleišsluna, en einnig komu innflutt hrįefni s.s. magnesķt til skošunar. M.a. voru sendar fyrirspurnir til Gręnlands um hugsanleg hrįefni fyrir magnesķum framleišslu. Ķ ljós kom aš hefšbundin hrįefni til magnesķumframleišslu er ekki aš fį į Gręnlandi, en žar er nįma meš olķvķni sem innihéldi um 50 % magnesķum oxķš og 40 % kķsiloxķš. Žį kom upp sś spurning hvort hęgt vęri nota ólivķn frį Gręnlandi sem hrįefni fyrir framleišslu į magnesķum mįlmi? Til žess aš leita svara viš žessari spurningu var į įrinu 1997 unnin heimildakönnun į Išntęknistofnun um hugsanlega nżtingu į ólivķni sem hrįefni fyrir magnesķum framleišslu. Verkefni žetta fékk svo kallašan forverkefnisstyrk frį Tęknisjóši, en einnig lögšu Išntęknistofnun og Ķslenska magnesķumfélagiš fram fjįrmuni. Nišurstaša žessa verkefnis var aš ekki vęri bara hęgt aš nżta ólķvķn til aš framleiša hrįefni fyrir magnesķum, heldur fengist einnig kķsilduft sem aukaafurš.  Annar vęnlegur kostur viš ólvķn er aš lķtiš af kolsżru og öšrum gróšurhśsalofttegundum sleppur śt ķ andrśmsloftiš, en önnur hrįefni fyrir magnesķum framleišslu leiša til umtalsveršar losunar į kolsżru śt ķ andrśmsloftiš. 

Vegna žessar vęnlegu nišurstašna leitušu Išntęknistofnun og Ķslenska Magnesķumfélagiš eftir samstarfi viš gręnlenska fyrirtękiš sem réš yfir ólivķn nįmunni. Žessu ašilar skilgreindu nżtt verkefni sem unniš var 1998 – 2000 og var verkefniš styrkt af NORA, Tęknisjóši og gręnlenskum sjóši. Žetta verkefni leiddi ķ ljós aš ólivķn var aušleysanlegt ķ saltsżru og aš framleiša mętti magnesķum klóriš af žeim hreinleika sem hentaši fyrir framleišslu į magnesķum mįlmi og aš meš žvķ aš stżra uppleysingu ólivķns ķ saltsżru mętti inna vissra marka  stżra eiginlekum kķsilduftsins. Frumathugun į hagvęmni žess aš nota ólivķn sem hrįefni leiddi einnig ķ ljós aš ólivķn er ódżrasta hrįefniš sem hęgt er aš fį fyrir magnesķumframleišslu ef hęgt er ašselja kķsilinn sem fellur til sem aukaafurš, sjį nįnar hér. Til žess aš kanna möguleika žess aš selja kķsilduft var haft samband viš nokkra ašila, m.a. Allied Efa h.f. sem var aš athuga möguleika žess aš setja af staš kķsilduft framleišslu meš annarri ašferš. Išntęknistofnun sótti sķšar um einkaleyfi į įkvešnum ašferšum viš framleišslu kķsildufts śr ólivķni.

Ekki varš strax framhald į žessu verkefni vegna žess aš öllum įformum um byggingu magnesķum mįlm verksmišju į Reykjanesi var slegiš į frest.

Allied Efa h.f. vann į žessum tķma aš nokkrum žróunar og fjįrfestingaverkefnum ķ Noregi. Seint į įrinu 2001 sįu starfsmenn Allied Efa aš fżsilegt gęti veriš aš nota žį tękni sem žróuš hafši veriš į Išntęknistofnun til uppleysingar į ólvini og framleišslu į kķsildufti til aš koma af staš framleišslu ķ Noregi, en žar eru miklar nįmur af ólivķni. Varš śr aš Išntęknistofnun veitti Allied Efa einkarétt į aš nżta tękni til framleišslu į kķsildufti śr ólivķni. Allied Efa tók sķšan upp samstarf viš norskan ašila um fyrstu athuganir į žessum möguleika, en viš žessar athuganir naut Allied Efa ašstošar Išntęknistofnunar. Fyrstu athuganir žóttu lofa žaš góšu aš seint į įrinu 2002 var sérstakt fyrirtęki stofnaš ķ Noregi um frekari žróunarvinnu. Išntęknistofnun, įsamt norsku samstarfsašilunum hélt įfram aš žróa ašferšir til aš stżra eiginleikum kķsilduftsins og sótt var um nżtt einkaleyfi um kķsilduftframleišslu śr ólivķni.  Ašferširnar voru sķšan reyndar ķ tilraunaverksmišju ķ Noregi.  Er nś unniš aš žvķ aš fjįrmagna nęstu skref.